امنیت یکی از مؤلفه‌های اصلی حفظ و توسعه کسب‌وکارهاست که مانند سپری دفاعی در برابر حملات احتمالی عمل می‌کند. این مؤلفه در صنعت بانکداری و پرداخت کشور مهم‌تر نیز می‌شود؛ چراکه بانک وظیفه حفاظت از داده‌‌ها و منابع مالی مشتریانش را دارد. ورود صنعت بانکداری و پرداخت کشور به حوزه تحول دیجیتال موجب شده تا صورت‌‌بندی این صنایع تغییر کند و برای رفع نیازهای خود به روش‌های مدرن و استفاده از فناوری نیازمند شوند.
با این وجود، برخی متخصصان فناوری را شمشیر دولبه‌ای می‌دانند که در کنار فوایدی که دارد، می‌تواند آسیب‌هایی نیز به همراه داشته باشد، اما برخی دیگر بر نقش پررنگ و غیرقابل انکار آن در توسعه زیرساخت‌ها و سامانه‌های کشف و شناسایی تقلب و تخلف در صنعت بانکداری و پرداخت کشور تأکید می‌کنند و بر این باورند که توسعه امنیت این صنایع بدون مداخله فناوری امکان‌پذیر نخواهد شد و گرچه ایجاد سامانه‌های کشف و شناسایی تقلب و تخلف، هزینه زیادی را بر دوش بانکها و شرکت‌های پی‌اس‌پی می‌گذارد، اما در بلندمدت از تحمیل هزینه‌های بیشتر به آنها جلوگیری می‌کند.
به همین منظور به سراغ علی زارع میرک‌آبادی، مالک محصول راهکارهای تشخیص تقلب و تخلف داتین رفتیم تا با او درباره وضعیت فعلی امنیت شبکه بانکی و پرداخت کشور و نقش فناوری در توسعه آن صحبت کنیم.
آمادگی بخش خصوصی برای ارائه خدمت
علی زارع میرک‌آبادی، مالک محصول راهکارهای تشخیص تقلب و تخلف داتین، امنیت سیستم‌های مالی و بانکداری را یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های توسعه فضای کسب‌وکار‌ها می‌داند که بدون آن تصور جامعه‌ای بالنده و شکوفا دور از ذهن خواهد بود. او در این‌باره می‌گوید: «امنیت و سلامت سیستم‌های مالی از دو منظر قابل بررسی است؛ اول حفاظت از دارایی‌های مشتریان و تأمین امنیت خاطر آنها و دوم مراقبت از مؤلفه‌های اقتصاد کلان. در مجموع می‌توان گفت که امنیت حساب و دارایی‌های مشتریان در سیستم‌های بانکی ایران از وضعیت مناسبی برخوردار است و آنچه بیشتر مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد، در دو حوزه خاص نهفته است؛
حوزه اول سوءاستفاده مالی و کلاهبرداری‌هایی است که به واسطه ناآگاهی و فریب افراد اتفاق می‌افتد. مانند کپی‌کردن کارت، برداشت رقم‌های خرد از حساب افراد، کلاهبرداری با پوشش اخذ بیعانه در پلتفرم‌های خریدوفروش آنلاین یا نصب بدافزار روی موبایل افراد به‌منظور دسترسی به رمز دوم. حوزه دوم، مبتنی بر مؤلفه‌های اقتصاد کلان است و ناشی از وضعیت اقتصادی عمومی و انتظار سودآوری بالاست که با سوءاستفاده از بستر بانکی برای فرایندهایی همچون شرط‌بندی، اقدامات غیرقانونی برای پنهان‌ساختن میزان درآمد در برخی اصناف برای فرار مالیاتی (با استفاده از کارت اجاره‌ای)، تکمیل زنجیره تخلفاتی پول‌شویی و سرقت از کارت استفاده می‌شود.»
او بیان می‌کند که اگرچه حضور فناوری‌های نوین از یک سو باعث تسهیل امور و زندگی افراد شده، اما از سوی دیگر آسیب‌پذیری‌هایی را به وجود آورده که قبلاً وجود نداشته است: «بدون شک میزان منافع حاصل از فناوری‌های مالی با ریسک‌های تحمیلی قابل قیاس نیست. در گذشته بررسی تخلفات و تقلب‌ها با روش کارشناسی و انسان‌محور میسر بود، اما اکنون بدون فناوری اطلاعات نمی‌توان چنین تراکنش‌هایی را شناسایی و از وقوع آنها جلوگیری کرد. امروزه با استفاده از روش‌های مبتنی بر قاعده، هوش مصنوعی و گراف، زمینه برای شناسایی غیر‌آنلاین و آنلاین این‌گونه تخلفات هموار شده است.»
به گفته زارع، در حال حاضر شرکت‌های تأمین‌کننده نرم‌افزارهای بانکی با سرمایه‌گذاری در زمینه فناوری پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌اند؛ تا جایی که به‌طور مثال در داتین، با سرعت پردازشی کمتر از ۱۰۰ میلی‌ثانیه امکان بررسی و رد تراکنش‌های تخلف و تقلب فراهم شده و این در حالی است که کلیه تراکنش‌های کارت از این سامانه عبور می‌کنند. او در این‌باره توضیح می‌دهد: «همچنین برای شناسایی تراکنش‌های ناهنجار (احتمال سرقت از کارت) تمامی تراکنش‌های مالی فرد برای شناخت الگوی رفتاری او در پنجره‌های زمانی مختلف تحلیل شده و ورودی لازم به‌منظور تحلیل ناهنجاری آنلاین فراهم می‌شود. همچنین الگوریتم‌های مبتنی بر گراف و تحلیل شبکه در شناسایی خوشه‌های مختلف شرط‌بندی، پول‌شویی و… به کار گرفته شده و از خروجی مناسبی برخوردار است. در نهایت می‌توان گفت امروزه شناسایی مشاغل، حساب‌های تجاری و سایر اطلاعات لازم برای توسعه اقتصادی کلان به کمک روش‌های فوق، کار غیرقابل وصولی نیست.»
او در خاتمه می‌گوید که همیشه بخش خصوصی به واسطه محدودیت‌های کمتر، به‌‌ویژه در حوزه فناوری اطلاعات از صنعت مالی و رگولاتور جلوتر بوده و آماده ارائه خدماتی مؤثر برای ارتقای امنیت فردی و بهبود فضای کسب‌وکارهاست، اما به همراهی بیشتر بانکها و مؤسسات مالی، نهادهای سیاست‌گذاری و مراجع قانونی نیاز دارد تا بتواند با سرعت بیشتری نسبت به پیاده‌سازی این الگوریتم‌ها و مدل‌ها اقدام کند.
منبع: عصر تراکنش
داتین
راهکارها
سرمایه‌های انسانی
ارتباطات