در دهه‌های اخیر، مدیریت مالی شخصی به‌عنوان یکی از ارکان اساسی زندگی اقتصادی افراد شناخته شده است. با وجود این، مدیریت مالی شخصی در ایران آنطور که باید توسعه پیدا نکرده و در این حوزه اگرچه از نیمه دوم دهه ۱۳۹۰ کسب‌وکارهایی ایجاد شدند که در این زمینه فعالیت می‌کردند، اما به‌دلیل نبود الگوی کسب‌وکاری مشخص و عدم حمایت بانک‌ها که مالک اصلی داده‌های مالی افراد هستند، تقریبا با شکست روبه‌رو شدند و امروز کسب‌وکارهای زیادی در این حوزه فعالیت نمی‌کنند. این در حالی است که مدیران فعال در این حوزه می‌گویند که استقبال مردم از اپلیکیشن‌های مدیریت مالی شخصی در ایران بسیار خوب بوده و معدود اپلیکیشن‌هایی که باقی مانده‌اند، کاربران وفاداری دارند. علاوه بر این، در کشوری که نوسانات اقتصادی و تورم به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم تبدیل شده، مدیریت مالی شخصی می‌تواند به آنها کمک کند تا دارایی‌های خود را حفظ یا بیشتر کنند.
به همین منظور باید این حوزه را با زبان ساده به مردم شناساند و محتواهایی مانند «کمتر خرج کن، بیشتر پس‌انداز کن» را جا انداخت. بسیاری از مردم به‌رغم داشتن درآمدهای مناسب به‌دلیل ناتوانی‌شان در مدیریت آنچه دارند، به‌راحتی در دام بدهی و بحران‌های مالی گرفتار می‌شوند و با توجه به استقبالی که از اپلیکیشن‌های مدیریت مالی شخصی شده، اگر موانع توسعه آن از میان برداشته شود، می‌توان به شکل‌گیری بازاری پویا در این حوزه امیدوار بود. در گفت‌وگو با هومن مسگری، مدیرعامل بلوط، به دلایل توسعه‌نیافتگی مدیریت مالی شخصی در ایران پرداختیم. در ادامه گزارشی از این گفت‌وگو را می‌خوانید.
مدیریت ثروت، اولویت اول صنعت بانکی نبود
زیرساخت‌های بانکی و پرداخت کشور در سال‌های اخیر توسعه خوبی داشته، اما مدیریت ثروت از اولویت‌های صنعت بانکی کشور نبوده است. هومن مسگری، مدیرعامل بلوط، با اشاره به این موضوع بیان می‌کند: «ما در بحث زیرساخت‌های بانکی و در بعضی از جنبه‌ها، نظیر پرداخت و تسهیلات، پیشروی خوبی در کشور داشتیم، اما بخش مدیریت ثروت اولویت اول بدنه بانکی نبوده و در این زمینه خدمات فناورانه توسط بانک‌ها برای کاربران طراحی نشده است. دلیل نبود خدمات مدیریت ثروت در سبد محصولات و خدمات بانکی را شاید بتوان نگاه بانک به شیوه جذب کاربر و متفاوت‌بودن جنس تجربه کاربری در مدیریت ثروت برشمرد. بانک‌ها مشتریان را بر اساس نرخ بهره یا خدمات تسهیلاتی جذب می‌کردند و نیاز اول جامعه این نبود که بانک مدیریت ثروت انجام بدهد، چون جامعه از بانک خدمات مالی چون تسهیلات می‌خواست و در چنین وضعیتی، مدیریت ثروت اولویت اول بانک‌ها نشد.»
برخی بر این باورند که اگر چالش‌های توسعه مدیریت مالی شخصی در ایران برطرف شود، بازار خوبی خواهد داشت. مسگری در این باره می‌گوید: «محصولات فین‌تک در ایران باید بر مبنای نیازهای خاص کاربران طراحی شوند تا بتوانند به‌خوبی به نیازهای مالی شخصی پاسخ دهند. با توجه به اینکه دارایی‌های مختلفی در کشور وجود دارد، با توسعه PFMها می‌توان امیدوار بود که چرخش پول در محیطی شفاف و امن صورت بگیرد و کاربران بتوانند با خیال راحت به فعالیت‌های اقتصادی خود بپردازند. همچنین بازارهای غیررسمی و غیرشفاف، سرمایه و دارایی مردم را به خطر نیندازد. باید بانک‌ها و موسسات مختلف، PFMها را جدی بگیرند و بتوانند گزینه‌های خوبی برای جامعه بسازند.»
ارتباط‌گرفتن با بانک‌ها و گرفتن API از آنها یکی از چالش‌های PFMهاست. مدیرعامل بلوط در این باره اظهار می‌کند: «برای برقراری ارتباط با بانک و همین‌طور طراحی سرویس‌ها ابتدا باید سیستم و نظام بانکی را خوب شناخت. من به‌واسطه مسئولیتم در داتین به‌خوبی می‌دانم که باید از بانک، رفع دغدغه کرد و نباید بانک را متهم عدم توسعه قلمداد کرد. توسعه از طریق گفت‌وگو و شناسایی نیاز و درد کاربران رخ می‌دهد و می‌توان با پارادیم‌شیفت‌هایی در حوزه کارمزد و مشارکت با یکدیگر به راه‌حلی رسید. گفت‌وگو با مسئولان بانک‌ها راه و شیوه خود را دارد و باید بر پایه مستندات و نقشه راه و افق بزرگی صورت بگیرد. بانک‌ها از اقدامات جدی و فراگیر استقبال می‌کنند.»
کاربر و نیاز او؛ مهم‌ترین مسئله در حوزه مالی
برساخت فرهنگ یکی از آن کلیدواژه‌های پرتکراری است که مدیران صنایع و حوزه‌های مختلف از آن برای اشاره به یکی از دلایل عدم توسعه یا توسعه آهسته صنعت یا حوزه‌شان استفاده می‌کنند؛ کلیدواژه پرتکراری که نمی‌توان از آن برای اشاره به توسعه‌نیافتگی مدیریت مالی شخصی در ایران استفاده کرد. مسگری در این باره می‌گوید: «برخلاف تصور، اتفاقا کاربران ایرانی این روزها با آشنایی با انواع کلاس دارایی، در پی آن هستند تا بتوانند مدیریت ثروت داشته باشند و دیگر دارایی‌های خود را فقط وارد ملک نکنند. جامعه به واسطه فناوری یاد گرفته که سودآوری الزاما در ملک نیست و می‌تواند با آمار و ارقام دارایی‌های خود را مدیریت کند. نسل جدید، دیگر همه خدمات مالی را از بانک نمی‌خواهد و ذهنیت‌ها در حال تغییر است. به نظر من، بانک‌ها و نهادهای مالی چون بورس و خدمات‌دهندگان در بازارهای طلا و رمز‌ارز باید به این ادراک برسند که کاربر و نیاز او مهم‌ترین مسئله در حوزه مالی است و با پیوستن به ابزارها و پلتفرم‌های مدیریت ثروت اجازه بدهند که کاربر تصمیم بگیرد چطور ثروت خود را مدیریت کند. بازار سرمایه در نوسان و موج‌ها در این بازارها همواره در حال پخش‌شدن است و محدود به یک بازار نمی‌ماند. ابزارها و پلتفرم‌های مدیریت ثروت می‌توانند این افق را بسازند که برای کاربر، اکوسیستمی از بازارهای مختلف بسازند و با درگیر نگه‌داشتن کاربر در پلتفرم بتوانند علاوه بر ایجاد انتفاع آنها، برای نهادهای مالی نیز خلق ارزش کنند.»
منبع: عصر تراکنش
داتین
راهکارها
سرمایه‌های انسانی
ارتباطات